مراقبت از ناخنها
ناخنها عملکردهای مهمی دارند، برای مثال در گرفتن اشیا به ما کمک کرده و از بافت انگشتان دست و پا حمایت می کنند و البته می توانند جذاب و زیبا باشند.
ناخنها همچنین نشان دهنده عادات شخصی و بهداشتی افرادند. معمولاً خانم‌ها بیشتر از آقایان به ظاهر و زیبایی ناخن‌های خود اهمیت می دهند و پول و زمان زیادی را برای نگهداری و زیبا کردن ناخن هایشان صرف می کنند، اما صرف نظر از زیبایی ظاهر، ناخنها عملکردهای بسیار مهمی دارند و اغلب وضعیت بهداشت عمومی ما را بازگو می کنند.
اختلالات و بیماری‌های ناخن می توانند روی توانایی ما در گرفتن و نگه داشتن چیزهای ظریف و کوچک و همچنین روی شکل راه رفتن و احساس لامسه ما تأثیرگذار باشند.
مشکلات ناخن معمولاً با افزایش سن بیشتر می شود و در شمار زیادی از افراد مسن می توان این مشکلات را مشاهده کرد. این مشکلات معمولاً عبارتند از: عفونت‌های قارچی، افزایش ضخامت ناخن با بالا رفتن سن و مشکلات گردش خون.
ناخن از قسمت های مختلفی تشکیل شده است:
صفحه ناخن: قسمت قابل مشاهده ناخن روی انگشتان دست و پا
بستر ناخن: پوست قرار گرفته در زیر صفحه ناخن
ماتریکس: قسمت زیر کوتیکول که زیر پوست مخفی شده و ناخن از آنجا رشد می کند.
لانولا: قسمتی از ماتریکس که سفید رنگ و شبیه هلال ماه است و در ریشه ناخن قرار گرفته و معمولاً در انگشت شست واضح‌تر است.
کوتیکول: پوست نازک ریشه ناخن که روی ناخن را می پوشاند.
چین‌های ناخن: چین‌ها و فرو رفتگی‌های پوست که ناخن را در بر گرفته و در 3 طرف آن را حمایت می کنند.
ناخنها توسط سلول های زنده پوست انگشتان ساخته می شوند و اساساً از کراتین ساخته شده‌اند که یک پروتئین سخت است که در پوست و مو یافت می شود.
ناخنها از ماتریکس رشد می کنند و همچنان که سلول های پیرتر به طرف بیرون رشد می کنند، توسط سلول‌های جوان تر جایگزین می شوند. سلول‌ها متراکم بوده و به شکل پهن و گسترده رشد می کنند. ناخن دست سریع تر از ناخن پا رشد می کند.
همچنین رشد ناخنها در تابستان سریع‌تر از زمستان است. ناخن‌های دست غالب (راست و چپ) سریع تر رشد می کنند و سرعت رشد ناخن در مردان بیش از زنان است. البته این موضوع احتمالاً در حاملگی و سنین بالا صادق نیست.
رشد ناخن با بیماری اختلال هورمونی و روند پیری تحت تأثیر قرار می گیرد. سرعت متوسط رشد ناخن حدود 1/0 میلیمتر در روز است که البته به سن، موقع سال، میزان فعالیت و توارث ارتباط دارد.
اختلالات شایع ناخن
اختلالات ناخن حدود 10 درصد مشکلات پوست را تشکیل می دهد. ناخنها معمولاً در معرض آسیب‌های مختلفی قرار دارند. بیشتر ما تجربه بستن در روی ناخنها یا فرو رفتن ناخن در بستر یا عفونت های کوچک ناخن را داشته‌ایم.
گاهی آسیب های ناخن‌های انگشتان پا از کفش های تنگ یا فعالیت‌های ورزشی ناشی می شوند و بیشتر وقت ها این آسیب‌ها خود به خود بهبود می یابند. آسیب‌های شدیدتر و جدی‌تر ناخن نیاز به درمان دارند. علائم نشان دهنده مشکل ناخن عبارتند از: ایجاد تغییراتی در رنگ یا شکل ناخن، تورم پوست اطراف ناخنها، درد و وجود دراز مدت خطوط سیاه یا سفید.
نقاط سفید، نقاط کوچک و نیمه گردی هستند که از آسیب به ماتریکس ناخنها، یعنی جایی که ناخن از آن محل رشد می کند ناشی می شوند. این نقاط معمولاً مشکلی ایجاد نکرده و نباید نگران‌کننده باشند و خود به خود خوب می شوند. نقاط سفید خیلی شایعند و معمولاً کاملاً رفع می شوند.
خونریزی‌های splinter(خطی):
خرابی در عروق بستر ناخن می تواند سبب ایجاد خطوط عمودی زیر صفحه ناخن شود. این خطوط توسط آسیب به ناخن یا بعضی از داروها و بیماری ها ایجاد می شوند.
ناخن‌های فرو رفته در گوشت:
در گوشه ناخن که به سمت پوست باز می گردد ایجاد می شود. ناخن‌های بزرگ پا معمولاً بیشتر دچار این حالت می شوند. کفش تنگ و... می توانند سبب ایجاد این حالت شوند. این حالت می تواند خیلی دردناک بوده و گاهی سبب عفونت شوند.
عفونت های قارچی:
اغلب سبب جدا شدن صفحه ناخن از بستر آن می شود. دبری‌ها (سفید، سبز، زرد یا سیاه) می توانند سبب تغییر رنگ بستر ناخن شوند. ناخن‌های پا بیشتر دچار عفونت های قارچی می شوند زیرا بیشتر در محیط گرم و مرطوب قرار می گیرند.
عفونت های قارچی تقریباٌ 50 درصد مشکلات ناخن را تشکیل می دهند و ممکن است درمان آنها مشکل باشد. عفونت های کاندیدایی یا مخمری در ناخن‌های دست شایعند، به خصوص اگر دست‌ها همیشه در آب باشند یا شخص دیابت داشته باشد.
عفونت های باکتریال:
سبب قرمزی، تورم و درد در پوست دور ناخن می شوند. شایع ترین علت این عفونت ها ضربه و ... به پوست اطراف ناخن است. همچنین مواجهه زیاد با آب یا مواد شیمیایی می توانند سبب این حالت شوند.
تومورها و زگیل ها:
می توانند در هر قسمتی از ناخن دیده شوند. صفحه ناخن می تواند در اثر رشد یک تومور یا زگیل نابود شود. زگیل‌ها عفونت های ویروسی هستند که پوست اطراف یا زیر ناخن را گرفتار می کنند و می توانند دردناک باشند و در کار دست محدودیت ایجاد کنند و معمولاً از فریز کردن یا مواد شیمیایی برای درمان استفاده می شود.
کیست های موسینی:
پاپول‌های پر از مایع ژلاتینی روشن هستند که می توانند در ریشه ناخن دیده شوند و می توانند دردناک باشند و سبب صدمه و تغییر شکل ناخن شوند و باید آنها را برداشت.
نقاط تیره:
باید حتما توسط یک متخصص پوست معاینه شوند تا از بدخیم نبودن آنها اطمینان حاصل شود. پسوزیاریس نیز یک بیماری پوستی است که می‌تواند ناخنها را درگیر کند.
مراقبت از ناخنها
جویدن ناخن یک مشکل شایع به خصوص بین بچه‌های کوچک است. ناخن جویدن نه تنها ظاهر بد شکلی به ناخنها می دهد، بلکه راه خوبی برای انتقال عفونت ها و ارگانیسم‌های مختلف از ناخن به دهان و برعکس است. برای ترک این عادت می توان از بد طعم یا آغشته کردن انگشتان به مایعات بد مزه استفاده کرد.
بیشتر مشکلات و بیماری های ناخن از مراقبت نامناسب آنها ناشی می شوند و برای جلوگیری از مشکلات ناخن باید مراقب بهداشت ناخنها بود و نکات زیر را به خاطر داشت:
- ناخنها را تمیز و خشک نگهدارید. این کار سبب جلوگیری از تجمع میکروارگانیسم‌ها در زیر ناخن می شود.
- اگر ناخن‌های پا کلفت هستند و چیدن آنها مشکل است، ابتدا پنجه پاها را برای 5 دقیقه در
آب نمک گرم قرار دهید (یک قاشق چایخوری نمک در یک لیتر آب گرم) می توانید از کرم اوره که ناخنها را نرم می کند نیز استفاده کنید.
- ناخنها را باید به صورت افقی و صاف گرفت و در گوشه‌ها فقط کمی به آنها انحنا داد. از ناخن گیر تیز برای گرفتن ناخنها استفاده کنید.
- از جویدن ناخن خودداری کنید و کوتیکول ناخن را از بین نبرید.
- از بیرون کشیدن ناخن فرو رفته در پوست خودداری کنید، به‌خصوص اگر قبلاً زخم یا عفونی شده‌اند و برای درمان از یک متخصص پوست کمک بگیرید.
- هر گونه تغییر در ناخنها را به پزشک خود اطلاع دهید. تغییرات ناخنها، تورم و درد می توانند علائمی از یک مشکل جدی باشند.
